Procesowa pomoc finansowa w Niemczech (Prozesskostenhilfe) – komu przysługuje?

Wynajęcia adwokata w Niemczech to duży koszt. Dochodzenie swoich roszczeń bez przedstawiciela prawnego jest trudne, a czasem wręcz niewykonalne. Jeśli jesteś Polakiem pracującym w Niemczech i potrzebujesz skorzystać z pomocy prawnika, upewnij się czy przysługuje Ci zwolnienie z kosztów procesowych.

Czym jest pomoc procesowa w Niemczech (Prozesskostenhilfe)?

Pomoc procesowa (Prozesskostenhilfe, w skrócie PKH) jest udzielana przez państwo niemieckie osobom, których sytuacja finansowa nie pozwala wynajęcie adwokata. Normalny koszt adwokata w postępowaniu związanym z prawem pracy często plasuje się pomiędzy 1000 euro, a 2500 euro. Koszty te nie są przeniesione na przeciwnika, nawet w przypadku wygranej sprawy. W postępowaniu związanym z prawem pracy każda ze stron – zarówno pracobiorca jak i pracodawca – sama ponosi własne koszty.

Dlatego bez pomocy procesowej wiele osób nie mogłoby sobie pozwolić na zatrudnienie adwokata. Tym samym nikt by ich nie reprezentował w sądzie. Przy braku adwokata dochodzenie swoich roszczeń przed sądem jest często niemożliwe. Szczególnie, jeśli nie znamy języka niemieckiego.

Pomoc procesowa oznacza, że państwo przejmuje koszty adwokackie. W ten sposób każdy – niezależnie od sytuacji finansowej – może skorzystać z usług adwokata i otrzymać możliwie najlepsze wsparcie w obliczu problemów prawnych.   

Kto może otrzymać pomoc procesową?

Zgodnie z naszym doświadczeniem niemal wszyscy nasi klienci są uprawnieni do otrzymania pomocy procesowej. Są jednak wyjątki. Pomoc procesową otrzymują z reguły osoby w trudnej sytuacji finansowej, które nie posiadają ubezpieczenia ochrony prawnej.



Sąd bierze pod uwagę wysokość aktualnych dochodów, ale także wartość pozostałego majątku, np. oszczędności, pojazdów lub nieruchomości.  Do przychodu, oprócz zarobków, zaliczamy m.in. także takie świadczenia jak: zasiłek chorobowy lub zasiłek dla bezrobotnych i na dzieci. Co to oznacza?

Oznacza to, że możliwość otrzymania pomocy finansowej od państwa zależy od indywidualnego przypadku, np. od tego, czy dzieci wymagają utrzymania, czy małżonek zarabia, jak wysoki jest czynsz itd.

W skrócie: sąd podsumuje wszystkie dochody i odejmie od wyniku wszystkie wydatki. Następnie uwzględni wartość majątku i na tej podstawie zadecyduje o przyznaniu bądź nieprzyznaniu pomocy procesowej. Aby sprawdzić czy przysługuje Ci pomoc procesowa, skorzystaj z możliwości wstępnej oceny za pomocą naszego formularza poniżej:



Czy sytuacja finansowa to wszystko, co sąd bierze pod uwagę?

To niewątpliwie najważniejsze kryterium. Jednak, oprócz sytuacji finanosowej, muszą istnieć podstawy do czynności prawnej, które warunkują czy osoba może dochodzić swoich praw. Powództwo musi mieć również wystarczające szanse powodzenia, aby pomoc prawna została przyznana.

Niemiecki sąd rozpatrujący wniosek o pomoc prawną stwierdza – na podstawie okoliczności faktycznych, przedstawionych przez wnioskodawcę oraz dostępnych dokumentów – czy roszczenie wnioskodawcy jest uzasadnione lub przynajmniej możliwe do uzasadnienia. Przy czym sąd musi być przekonany, że w świetle faktów wnioskodawca będzie w stanie przedstawić dowody.

Na co trzeba zwrócić uwagę przy składaniu wniosku?

Aby otrzymać pomoc procesową, należy złożyć odpowiedni wniosek. Jest on dostępny do pobrania pod poniższym linkiem: https://www.justiz.nrw.de/BS/formulare/prozesskostenhilfe/erkl_zp1a.pdf. Jeśli jesteś zainteresowany, a nie chcesz pobierać wniosku w tym momencie, chętnie prześlemy Ci go mailem.

Wniosek należy wypełnić, zwracając uwagę, aby wszystkie dane były potwierdzone poprzez załączenie odpowiednich dokumentów.  Mogą to być np. aktualne wyciągi z konta bankowego, aktualne zestawienia elementów wynagrodzenia, umowa najmu itd. Dane muszą być kompletne i prawdziwe. Poza tym formularz musi być wypełniony w sposób czytelny. Trzeba też zwróć uwagę na elementy formalne, takie jak zamieszczenie właściwej daty i podpisu.  

Zobacz jak wypełnić wniosek krok po kroku:

Czy będę musiał zwrócić otrzymaną pomoc procesową?

Teoretycznie może zajść konieczność zwrotu pomocy procesowej państwu. Jednak zachodzi ona jedynie wtedy, jeśli w ciągu kolejnych czterech lat sytuacja materialna danej osoby uległa znaczącej poprawie, np. jeżeli zarabia znacznie więcej niż poprzednio. Po upływie tych czterech lat, sąd nie będzie zasięgał informacji, więc nie ma już konieczności spłaty. Sytuacje, w których nasi klienci muszą zwracać otrzymaną pomoc, naprawdę należą do wyjątków.  

Skąd sąd wie, czy moja sytuacja finansowa się poprawiła?

Trzeba przygotować się na konieczność udzielania sądowi informacji na temat własnej sytuacji finansowej przez okres czterech lat. W tym okresie sąd z reguły żąda informacji o ewentualnej zmianie sytuacji finansowej dwa do czterech razy. Dodatkowo przy pierwszym żądaniu sądu trzeba wypełnić odpowiedni formularz i dostarczyć dowody. Ważne jest, aby zawsze odpowiadać na pytania sądu. W przeciwnym razie sąd ma prawo do uchylenia decyzji o przyznaniu pomocy procesowej i zażądania zwrotu całej kwoty.

 Zdjęcie wpisu: Shutterstock / PCH.Vector