Brak wynagrodzenia za pracę w opiece nad seniorem w Niemczech – co robić?

Praca jako opiekunka osób starszych w Niemczech wiąże się z dużą odpowiedzialnością.

Do podstawowych obowiązków opiekunek należy przede wszystkim pomoc w codziennych czynnościach, takich jak:

  • gotowanie,
  • robienie zakupów,
  • sprzątanie czy
  • czuwanie nad podopiecznym.

Konieczne jest przebywanie w pobliżu przez niemal całą dobę.

Niestety, bardzo często takie wysiłki nie są odpowiednio wynagradzane.

Zdarzają się sytuacje, gdy część wykonanej pracy, jak np. dyżury nocne pozostają nieopłacane. Jednakże, niemieckie prawo pracy stoi po stronie pracownika.

Chcesz odzyskać wypłatę?

Wypełnij formularz

Wyrok Federalnego Sądu Pracy okazał się przełomowy

W dniu 24 czerwca 2021 r. Federalny Sąd Pracy (Bundesarbeitsgericht, sygn. 5 AZR 505/20) wydał  orzeczenie w sprawie bułgarskiej opiekunki.

Domagała się ona zaległego wynagrodzenia od swojego pracodawcy. Orzeczenie stało się przełomowe, dlatego, że sąd stwierdził, że:

Każda godzina dyżuru lub gotowości do pracy, w której pracownik nie mógł swobodnie zarządzać swoim czasem, musi być wynagradzana co najmniej według niemieckiej płacy minimalnej.

Oznaczało to, że jeśli opiekunka była zobowiązana do całodobowej obecności w miejscu pracy, (jak na przykład w domu osoby starszej) i pozostawała w gotowości do udzielenia pomocy, to również jest to płatny czas pracy.

W wyniku tego, wynagrodzenie przysługuje nie tylko za standardowe 8 godzin pracy dziennie, ale też  za pozostałe godziny, w których pracownik pozostawał do dyspozycji pracodawcy, dochodząc do 18 czy 24 godzin na dobę.

Od 1 stycznia 2025 r. minimalna stawka godzinowa w Niemczech wynosi 12,82 € brutto, a w kolejnych latach ma rosnąć.

Ważne: każda sytuacja wymaga indywidualnej oceny, ponieważ sąd bada, czy rzeczywiście była to „gotowość do pracy”, czy czas wolny.

Mimo tego wyrok z 2021 r. daje pracownikom mocny argument w sporach o wynagrodzenie.

Na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy o pracę w Niemczech

Konieczne jest zadbanie o formalności na początku. Takie działanie pozwoli na uniknięcie problemów przy negocjowaniu zaległej pensji.

Zanim rozpoczniesz pracę w Niemczech jako opiekunka osoby starszej, upewnij się, że Twoja umowa o pracę chroni Twoje prawa.

1. Sprawdź, kto jest Twoim pracodawcą

Umowa powinna jasno wskazywać pracodawcę. Bywa, że jest to agencja pośrednictwa, albo bezpośrednio senior lub jego rodzina.

To istotne, by wiedzieć do kogo możesz kierować ewentualne roszczenia o zapłatę.

2. Zadbaj o pisemną formę

Mimo, że niemieckie prawo dopuszcza umowy ustne, pisemna umowa zabezpiecza interesy pracownika.

Bez umowy trudno udowodnić, jakie ustalenia obowiązywały, np. liczbę godzin pracy czy wysokość stawki.

3. Miejsce i zakres pracy

Umowa powinna jasno określać, gdzie wykonywana jest praca (miejscowość i adres) oraz wskazywać obowiązki.

Zbyt ogólne zapisy, takie jak „pomoc domowa”, mogą być wykorzystane przeciwko Tobie – np. do zlecania zadań, które nie należą do opieki.

4. Czas pracy i odpoczynku

To kluczowe przy roszczeniach o niepłatne dyżury. W umowie powinien być dokładnie zapisany tygodniowy i dzienny czas pracy, a także przerwy i dni wolne.

5. Wynagrodzenie i dodatki

W umowie powinny się znaleźć:

  • wysokość stawki godzinowej lub miesięcznej,
  • zasady płacenia za nadgodziny, pracę w nocy i w weekendy,
  • liczba dni urlopu rocznego.

Dlaczego to takie ważne?

Dobrze sporządzona umowa to nie tylko formalność. Jest to przede wszystkim podstawa do egzekwowania swoich praw.

W razie sporu z pracodawcą (np. o niewypłacone nadgodziny) to właśnie zapisy umowy pomogą prawnikowi wykazać dostępność i pracę w godzinach nadliczbowych.

Kiedy zwrócić się po pomoc?

Jeśli pracodawca nie wypłacił pełnego wynagrodzenia albo są wątpliwości, czy dyżury powinny być dodatkowo opłacone, konieczny jest kontakt z prawnikiem, specjalizującym się w niemieckim prawie pracy.

W wielu przypadkach można uzyskać rządową pomoc finansowaną przez (tzw. Prozesskostenhilfe), jeśli pracownika nie stać na pokrycie kosztów adwokata.

Należy pamiętać, że roszczenia o zaległe wynagrodzenie zazwyczaj przedawniają się po maksymalnie 3 latach, chyba że w umowie lub układzie zbiorowym przewidziano krótszy termin.

W niektórych przypadkach może on wynosić nawet tylko 3 miesiące od momentu powstania roszczenia.

Najlepiej rozpocząć działanie jak najszybciej i skonsultować sprawę z prawnikiem. Dzięki temu istnieje większa szansa na odzyskanie należnych pieniędzy.

Obrazek wyróżniający:
Projekt grafiki: Your Right
Ilustracje w grafice: Canva Pro
Zdjęcie w grafice: Shutterstock / Ground Picture